Wybory zawodowe a ocena własnych zdolności

doradztwo zawodowe 06.05.2020

Aby podjąć trafną decyzję dotycząca wyboru szkoły/zawodu uczeń musi rozpoznać m.in. własne zasoby  jakimi są  zdolności, uzdolnienia.

W trakcie nabywania doświadczeń życiowych niektóre typy inteligencji rozwijają się mocniej, inne zaś słabiej, a niektóre w ogóle. Uwarunkowane jest to przede wszystkim bodźcami płynącymi do naszego mózgu z zewnątrz.
W procesie uczenia się stymulowanie i rozwijanie wszystkich typów inteligencji umożliwia ujawnienie i pielęgnowanie zwłaszcza u dzieci pasji, talentów oraz zdolności.

Rodzaje uzdolnień związane są z typami inteligencji dominującej.
Można wyróżnić następujące rodzaje uzdolnień:

  • Uzdolnienia lingwistyczne,
  • Uzdolnienia matematyczno-informatyczne,
  • Uzdolnienia wizualno-przestrzenne,
  • Uzdolnienia muzyczne,
  • Uzdolnienia interpersonalne,
  • Uzdolnienia kinestetyczne.

Zdolności – to ogólne zasoby poznawcze jednostki, które decydują o efektywności podejmowanych przez nią działań Najczęściej utożsamia się zdolności z inteligencją i podstawowymi procesami poznawczymi, tj percepcją, uwagą, pamięcią, myśleniem i wyobraźnią.

Osoba zdolna to zatem osoba szybko przetwarzająca informacje, szybko ucząca się, skutecznie rozwiązująca problemy, sprawnie analizująca dostępne dane.

Uzdolnienia – względnie stałe warunki wewnętrzne człowieka determinujące efektywność wykonywania czynności w specyficznej sferze jego działalności. Uzdolnienia mają zatem charakter kierunkowy, związane są z konkretną dziedziną, np. plastyczne, muzyczne, sportowe, motoryczne.

Talent używany jest w przypadku uzdolnień przejawianych w postaci osiągnięć (a nie tylko potencjalnych, ukrytych możliwości człowieka). Można zatem powiedzieć o uczniu, że jest uzdolniony muzycznie, pomimo że do tej pory nie osiągnął ponadprzeciętnych wyników, ale może to uczynić w przyszłości”

 Pamiętajmy, że każdy ma jakieś zdolności. A zatem…

  • Dlaczego w życiu ważne są zdolności?
  • Co można zrobić, aby rozwijać swoje zdolności?

Indywidualność ludzi polega na tym, że nikt nie rodzi się taki sam jak drugi człowiek – różnimy się wzrostem, kolorem oczu, ale również układem nerwowym. Różnice w funkcjonowaniu układu nerwowego są podstawą rozwoju uzdolnień specjalnych

i określa się je mianem zadatków wrodzonych uzdolnień. Uzdolnienia u jednych rozwijać się mogą szybciej, u innych wolniej, a niestymulowane mogą po prostu zanikać. 

Wybierając klasę czy szkołę często oceniamy swoje uzdolnienia. Pamiętamy co na ten temat mówili do nas rodzice czy nauczyciele. Usłyszane zdania np. „Ty to talentu do języków obcych nie masz”, „Matematyka  z ciebie nie będzie” mają bardzo duże znaczenie.  Możemy pomyśleć, że pewnych zdolności  nam po prostu brak i zaczynamy uważać, że na inteligencję nie można wpłynąć.

Ważne abyśmy uwierzyli, że inteligencja to coś, co ludzie zdobywają dzięki staraniom, nauce, ćwiczeniom.

Człowiek, który od małego słyszy, że do wszystkiego można dojść i wszystkiego się nauczyć, nabiera chęci do pracy. Jest w stanie przyswoić zarówno zasady matematyczne i gramatyczne, daty z historii czy słówka z języka angielskiego..

W dostępnej literaturze istnieją różne klasyfikacje zdolności. Uzdolnień można wyróżnić wiele – tyle ile mamy dziedzin życia!

W zależności od dziedziny można wyróżnić następujące kategorie uzdolnień:

  • rachunkowe– umiejętność szybkiego i prawidłowego wykonywania działań arytmetycznych,
  • techniczne– umiejętność posługiwania się narzędziami, instalowania i uruchamiania urządzeń technicznych, wytwarzanie różnych przedmiotów użytkowych,
  • uzdolnienia manualneokreślające zręczność rąk i palców,
  • słowne (werbalne)– łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie, poprawne formułowanie wypowiedzi,
  • kierownicze (menedżerskie)– umiejętności efektywnego planowania i organizowania pracy zespołu,
  • artystyczne (twórcze)– przejawiające się w aktywności takiej jak taniec, malowanie, śpiewanie, gra na instrumentach itp.

Młody człowiek może odziedziczyć swoje uzdolnienia po uzdolnionych rodzicach czy dziadkach. Jednak zgodnie z osiągniętymi wynikami badań nad tym tematem najistotniejsze jest pobudzanie rozwoju u swoich dzieci przez najbliższych.

Opracowała: Irena Śmiech pedagog, doradca zawodowy z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach

Źródło:

http://poradnia-belzyce.pl/index.php/aktualnosci/35-wybory-zawodowe-a-ocena-wlasnych-zdolnosci